تاریخ انتشار:21 مهر 1404تاریخ بروزرسانی:26 مهر 1404
10 دقیقهترکهای پوستی یا همان استرچ مارک‌ها برای خیلی‌ها نامی آشناست. خطوط باریک و کشیده‌ای که اغلب روی شکم، ران، باسن یا بازوها ظاهر می‌شوند و می‌توانند به مرور تغییر رنگ دهند؛ ابتدا قرمز یا بنفش هستند و بعد به سفید یا نقره‌ای تبدیل می‌شوند. این تغییر ظاهری، هرچند خطرناک یا تهدیدکننده‌ی سلامتی نیست، اما برای بسیاری از افراد نگران‌کننده است. ترک‌های پوستی می‌توانند اعتمادبه‌نفس را تحت تأثیر قرار دهند و باعث شوند فرد کمتر به سراغ لباس‌هایی برود که بخشی از بدنش را نمایان می‌کند. همین موضوع باعث شده استرچ مارک به یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه‌ی زیبایی و مراقبت از پوست تبدیل شود.
اما این خطوط از کجا می‌آیند؟ چرا بعضی‌ها بیشتر دچار آن می‌شوند و برخی دیگر هرگز تجربه‌اش نمی‌کنند؟ و مهم‌تر از همه، آیا واقعاً راهی برای پیشگیری یا درمان قطعی آن‌ها وجود دارد؟
ترک پوستی دقیقاً چیست؟
برای درک بهتر این موضوع باید ساختار پوست را بشناسیم. پوست از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
- اپیدرم (لایه سطحی)
- درم (لایه میانی)
- هیپودرم (لایه زیرین)
ترک پوستی در لایه میانی یا همان درم رخ می‌دهد. این بخش پر از رشته‌های کلاژن و الاستین است؛ پروتئین‌هایی که انعطاف و استحکام پوست را تضمین می‌کنند. زمانی که پوست به سرعت کشیده شود یا تحت فشار ناگهانی قرار بگیرد، این رشته‌ها بیش از توانشان کشیده شده و دچار پارگی می‌شوند. نتیجه‌ی این پارگی‌ها همان خطوطی است که روی سطح پوست دیده می‌شود.
چرا این خطوط رنگشان عوض می‌شود؟
در مراحل اولیه، ترک‌های پوستی معمولاً به رنگ قرمز یا بنفش دیده می‌شوند. دلیلش وجود رگ‌های خونی فعال در زیر پوست است. اما با گذشت زمان و کاهش جریان خون در این نواحی، ترک‌ها رنگ پریده می‌شوند و به سفید یا نقره‌ای تغییر می‌کنند. از این مرحله به بعد، درمان سخت‌تر خواهد بود زیرا بافت پوست تغییر ساختاری پیدا کرده است.
علت‌های اصلی ایجاد ترک پوستی
ترک پوستی فقط یک دلیل ندارد؛ بلکه ترکیبی از عوامل فیزیکی، هورمونی و ژنتیکی باعث بروز آن می‌شوند.
- کشش سریع پوست: بارداری، افزایش سریع وزن یا حتی رشد ناگهانی در نوجوانی می‌تواند باعث کشیدگی پوست شود.
- هورمون‌ها: هورمون کورتیزول با کاهش کیفیت کلاژن، پوست را ضعیف‌تر و مستعد پارگی می‌کند.
- ژنتیک: اگر والدین شما ترک پوستی داشته‌اند، احتمال بیشتری دارد شما هم دچار آن شوید.
- مصرف داروها: داروهای کورتونی (مثل کرم‌ها یا قرص‌ها) می‌توانند پوست را نازک کنند.
- ورزش‌های شدید: بدنسازانی که حجم عضلات خود را در مدت کوتاه افزایش می‌دهند نیز مستعد ترک پوستی هستند.
آمارهای علمی
طبق گزارش American Academy of Dermatology (AAD)، بیش از 50 تا 90 درصد زنان باردار ترک پوستی را تجربه می‌کنند. پژوهش دیگری در مجله‌ی Journal of Cutaneous Medicine and Surgery نشان داده که حدود 70 درصد نوجوانان در دوران بلوغ با استرچ مارک روبه‌رو می‌شوند. این اعداد نشان می‌دهند که ترک پوستی یک مسئله‌ی کاملاً رایج است و تقریباً همه می‌توانند در مقطعی از زندگی با آن مواجه شوند.
درمان‌های خانگی و طبیعی
هرچند درمان خانگی ترک پوستی نتایج معجزه‌آسا ندارد، اما می‌تواند شدت و وضوح خطوط را کمتر کند:
- مرطوب‌کننده‌ها و روغن‌ها: کره‌ی کاکائو، روغن بادام شیرین و روغن نارگیل، رطوبت پوست را حفظ کرده و انعطاف آن را بیشتر می‌کنند.
- ویتامین C: به بازسازی کلاژن کمک می‌کند. مصرف خوراکی و استفاده موضعی هر دو مفید است.
- رتینوئیدها: کرم‌های حاوی رتینول (مشتقات ویتامین A) می‌توانند تولید کلاژن را تحریک کنند.
- رژیم غذایی متعادل: مصرف غذاهای سرشار از ویتامین E، روی و امگا-3 برای حفظ سلامت پوست ضروری است.
روش‌های کلینیکی و پزشکی
وقتی ترک‌ها قدیمی‌تر می‌شوند یا فرد به دنبال نتیجه سریع‌تر است، روش‌های کلینیکی توصیه می‌شوند:
- لیزر درمانی: با تحریک کلاژن‌سازی، ظاهر ترک‌ها به مرور محوتر می‌شود.
- میکرونیدلینگ: ایجاد سوراخ‌های ریز برای تحریک روند ترمیم طبیعی پوست.
- میکرودرم ابریژن: لایه‌برداری سطحی برای بهبود ظاهر پوست.
- کربوکسی‌تراپی: تزریق گاز CO2 زیر پوست برای افزایش جریان خون و ترمیم.
تحقیقی در سال 2019 در Journal of Cosmetic Dermatology نشان داد که ترکیب لیزر و میکرونیدلینگ نتایج بسیار بهتری نسبت به استفاده‌ی تنها از یک روش دارد.
پیشگیری؛ بهترین راهکار
از آنجا که درمان کامل ترک پوستی دشوار است، پیشگیری اهمیت زیادی دارد. چند نکته کلیدی برای پیشگیری:
- افزایش یا کاهش وزن تدریجی
- مصرف روزانه آب کافی
- استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده در دوران بارداری یا رژیم‌های لاغری
- رژیم غذایی متعادل و غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و اسیدهای چرب ضروری
تأثیر روانی ترک پوستی
بسیاری از افراد تصور می‌کنند ترک پوستی نشانه‌ی نقص در بدنشان است. این در حالی است که استرچ مارک یک تغییر طبیعی و رایج است. حتی بسیاری از سلبریتی‌ها و مدل‌های مشهور جهان ترک پوستی دارند و در کمپین‌های مختلف زیبایی، بدون روتوش پوست خود را نمایش داده‌اند.
بنابراین، در کنار درمان‌های پزشکی و خانگی، پذیرش بدن و احترام به تغییرات طبیعی آن نیز اهمیت دارد. ترک پوستی بخشی از مسیر زندگی است و به هیچ عنوان نباید باعث شرمندگی شود.
نتیجه‌گیری
ترک پوستی یکی از رایج‌ترین تغییرات پوستی در جهان است که بیشتر افراد، به‌ویژه در دوران بارداری و بلوغ، با آن روبه‌رو می‌شوند. هرچند درمان قطعی برای حذف کامل آن وجود ندارد، اما روش‌های خانگی و کلینیکی می‌توانند ظاهر ترک‌ها را کاهش دهند و پوست را صاف‌تر و سالم‌تر کنند. با این حال، مهم‌ترین نکته پیشگیری و مراقبت به‌موقع است. و در نهایت، ترک پوستی یک واقعیت طبیعی است که نباید مانع اعتمادبه‌نفس و احساس خوب نسبت به بدن شود.
ورود
پیام خود را بگذارید